Các cuộc tranh luận về công nghệ biến đổi gen (BĐG) đang diễn ra ở khắp nơi trên thế giới. Phía ủng hộ và phản đối liên tục đưa ra chứng cứ bảo vệ quan điểm của mình.

Theo Viện trưởng viện Toán, GS.TSKH Ngô Việt Trung: Nên tăng lương cho nhà khoa học, có chính sách ưu đãi với những khoa học giỏi, làm sao “lôi” được những người như Ngô Bảo Châu về nước...

Xét theo bất kỳ quan niệm nào về vốn xã hội, chúng ta đều khó có cái nhìn thật sự khả quan đối với cái “vốn xã hội” cho KH&CN ở nước ta trên vài khía cạnh của vốn xã hội mà tôi cảm thấy đáng quan tâm nhất. Đó là “mạng lưới bền vững”, “các chuẩn mực” và “sự hợp tác”.

Trong một quán cóc nhỏ nhưng lung linh sắc màu của những chiếc đèn phản chiếu, trước mắt tôi là một người đàn ông có vóc dáng dong dỏng cao, đôi mắt sâu thăm thẳm đang say sưa chơi bản nhạc cũ bằng cây kèn sacxophone.

“Khi lên lớp, tôi thường nói với sinh viên rằng, khi đứng trước một bài toán, câu hỏi đầu tiên cần đặt ra là “Tại sao ?” (Tại sao ta lại cần quan tâm, hay cần giải bài toán này ?), chứ không phải là “Thế nào ?” (Giải bài toán này thế nào ?)”.

Với nguồn cung cấp các loại nhiên liệu hóa thạch ngày càng hạn chế, giá dầu mỏ tăng cao nên an toàn năng lượng trở nên cấp bách đối với tất cả các nước trên thế giới. Trong khi đó việc nghiên cứu và sử dụng nhiên liệu sinh học (NLSH) đã có những bước phát triển lớn. Nhưng để thay thế nhiên liệu hóa thạch bằng NLSH… thì không thể một sớm một chiều, nhất là giải quyết bài toán nhiên liệu và giá thành.

Theo nhận định của các chuyên gia, bước đầu thất bại của E5 do hệ quả tất yếu của những người làm chính sách, chưa xác định được từng lộ trình thực hiện; sự gắn kết hời hợt của các bộ, ngành có liên quan; chưa quy hoạch vùng nguyên liệu và đánh giá đầy đủ về ưu nhược điểm của cây sắn. Xét về mặt kinh tế, cây sắn đang có nhiều lợi thế bởi vừa đạt được mục đích phát triển nhiên liệu vừa hiệu quả về mặt kinh tế. Tuy nhiên, về lâu dài, không thể trông chờ vào một nguồn nguyên liệu duy nhất.

Theo Đề án phát triển Nhiên liệu sinh học (NLSH) đến năm 2015, tầm nhìn đến năm 2025 (Quyết định 177/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 20-11-2007) thì đến năm 2010 xây dựng và phát triển được các mô hình sản xuất thử nghiệm và sử dụng nhiên liệu sinh học quy mô 100.000 tấn E5 và 50.000 tấn B5/năm; bảo đảm đáp ứng 0,4% nhu cầu xăng dầu của cả nước. Đến năm 2015, sản lượng ethanol và dầu thực vật đạt 250.000 tấn (pha được 5 triệu tấn E5, B5), đáp ứng 1% nhu cầu xăng dầu của cả nước. Đến năm 2025, sản lượng ethanol và dầu thực vật đạt 1,8 triệu tấn, đáp ứng khoảng 5% nhu cầu xăng dầu của cả nước. Đến nay, nhìn lại chặng đường phát triển NLSH mới giật mình…

Thách thức tiếp theo cho Nafosted là làm sao đưa chất lượng nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học xã hội và nhân văn (KHXH&NV) tiếp cận chuẩn mực quốc tế mà lĩnh vực khoa học cơ bản trong khoa học tự nhiên đã làm được.

Sau nhiều lần đổi mới, cuối cùng nhiều quan niệm, tư duy, cung cách hoạt động nghiên cứu và quản lý khoa học ở các nước tiên tiến đã dần dần được tiếp thu và phổ biến, tuy chậm chạp nhưng cũng đã đưa lại nhiều thay đổi tích cực, trong đó sự thành lập và hoạt động của Nafosted là một trong những bước tiến đáng kể nhất. Giờ đây chỉ có vấn đề là trong khi kiên quyết đi theo con đường cải cách đứng đắn, chúng ta cần tỉnh táo và khách quan để tránh những sai lầm không đáng có có thể làm chậm lại bước tiến của chúng ta. Đó vừa là quan điểm vừa là mong muốn của GS Hoàng Tụy trong cuộc trao đổi đầu năm 2013 với Tia Sáng.

Để thúc đẩy nền khoa học công nghệ (KHCN) nước nhà, vai trò của truyền thông khoa học và công nghệ được xem là một trong những nhiệm vụ quan trọng để gắn kết cộng đồng và giới nghiên cứu.